Toespraak Burgemeester Jan Pierik tijdens herdenkingsbijeenkomst 4 mei 2021
75 jaar vrijheid zouden we vorig jaar groots vieren. Dat is niet gebeurd, want corona legde alles stil, ook het herdenken en vieren in de vorm waarin we dat voor ogen hadden.
Dat we nu, op 4 mei 2021, opnieuw niet samen kunnen komen, is iets dat ik mij persoonlijk vorig jaar niet had kunnen indenken. Geen samenkomst in deze prachtige kerk, geen stoet die vanuit verbondenheid met verleden en heden naar het centraal monument loopt, geen vol plein waar mensen in stilte, ieder met hun eigen gedachten, de bloemlegging volgen. Nee, deze 4 mei sta ik in deze prachtige kerk en kijk ik in een camera. Een alternatieve manier van stilstaan bij wat nooit vergeten mag worden, wij zijn vrij. Ook in deze pandemie.
Journalist Maarten Dallinga maakte de podcastserie “Vrijheid Volgens”, waarvoor hij zes Nederlanders met een vluchtachtergrond interviewde over hun beleving van vrijheid. Hij haalde daar verschillende lessen uit, zoals:
“Vrijheid blijft alleen bestaan als we ons blijven herinneren dat het kwetsbaar is en het heel makkelijk anders kan lopen.” en
“Bij het recht van vrijheid van meningsuiting hoort de plicht om na te denken over wat je gaat zeggen.”
Veel mensen die gevlucht zijn uit oorlogsgebieden, zo schrijft hij, zetten zich in als vrijwilliger. “De motivatie hiervoor is meer dan alleen dankbaarheid, het gaat ook om het besef dat een samenleving kwetsbaar is en dat sociale binding een belangrijk tegenwicht kan vormen tegen polarisatie en het buitensluiten van bepaalde groepen”.
Wij zijn vrij. Ondanks corona.
Vrijheid is onlosmakelijk verbonden met vrede en veiligheid. Het is volgens Dallinga en de mensen die hij interviewde een beleving; een ongrijpbaar, kwetsbaar gevoel.
Vrijheid is voor ons zo vanzelfsprekend, dat we ons soms niet eens meer beseffen hoe vrij we eigenlijk zijn. De door hem geïnterviewde vluchtelingen houden een indringende spiegel voor:
“Vrijheid is dat ik vanochtend een uurtje heb mogen fietsen en dat ik me geen zorgen maakte of er ergens een granaat zou vallen.”
Spelregels om vrijheid te bewaken zijn nodig. Dat liet ook het omgaan met de coronacrisis zien, stelt hij. “Vrijheid is geen vrijheid wanneer deze gebaseerd is op egoïsme.”
Laten we samen, ook in Borne, Hertme en Zenderen, stilstaan bij mensen die hun leven gaven voor onze vrijheid. Die zichzelf hebben weggecijferd, soms zelfs met de dood tot gevolg, voor een stabiele toekomst voor generaties na hen.
Jong en oud blijvend in gesprek over wat vrijheid is en hoe we het koesteren, vandaag, morgen, volgend jaar en alle jaren daarop.
Ik ben trots dat in deze bijzondere digitale herdenkingsbijeenkomst ook een rol is weggelegd voor de nu bijna 13 jarige Mila. Zij won vorig jaar ‘Borne Beats Corona’, met een idee hoe om te gaan met de pandemie die inbreuk doet op onze vrijheden, maar niet op onze vrijheid.
Wij zijn vrij. Ondanks corona. En alleen samen kunnen we dat bewaken.
Hoe? Dallinga sluit er zijn essay mee af: “Liefde is een werkwoord, luidt het cliché. Vrijheid is dat evengoed.”